Prasasti Sukabumi menjadi awal dimulainya sejarah sastra Jawa. Adapun, isi prasasti yang ditemukan di Kediri ini ditulis dalam bahasa Jawa Kuno. Bagaimana isinya?
Setelah Prasasti Sukabumi, pada 856 M ditemukan prasasti lainnya yang berisikan sebuah sajak yang disebut kakawin. Adapun, kakawin yang tak lengkap ini merupakan sajak tertua dalam bahasa Jawa (Kuno).
Mengutip berbagai sumber, sastra Jawa sendiri dibagi dalam empat masa, yakni:
Baca Juga: Mengenal Prasasti Sukabumi Kediri, Awal Bahasa-Sastra Jawa
- Sastra Jawa Kuno
- Sastra Jawa Pertengahan
- Sastra Jawa Baru
- Sastra Jawa Modern
Prasasti Sukabumi yang juga dikenal sebagai Prasasti Harinjing berupa prasasti batu yang ditemukan bersamaan dengan Prasasti Paradah di daerah yang sama. Tulisan pada kedua sisinya terdiri atas tiga piagam yang membahas hal yang sama.
Hal tersebut yakni hak-hak pendeta yang memperoleh hak sima (tanah yang dilindungi dari pajak) karena telah membuat sebuah saluran bernama Harinjing.
Baca Juga: Sejarah Hari Ini: Peristiwa 3 Maret 1947, Pemberontakan Militan Islam di Bukittinggi dan Sumatera
Berikut isi Prasasti Sukabumi atau Prasasti Harinjing menurut van Stein Callenfels (1934):
Depan
- Swasti cakawarsatita 709 (726) caitra
- Masa tithi ekadaci cuklapaksa ha.wa.ca.tatka
- La bhagawanta bari I wulanggi sumaksyan simaniran mula dawu
- Han gawainira kali I harinjing hana ta lmah “dapubhi” sang apatih a
- Tuha kambah deni kali hinelyan lmah satamwah de bhagawanta bari pa
- Meget sang panggumulan parttaya sang kamalagyan anu hinanakan rika kala wa
- Huta sang labihan pitungtung daman waca panigran daman gundu parwuwus sang apatih da
- Man gundu winekas dama gandhang parwuwus daman gamel lawan daman cali gusti
- Dapu landap tuha dihulu dapu gundu….watan.acur haler dapu…kan apkan da
- Pu undun hulu kuwu dapu santan wu.ang atuha sang wulawan lawan dapu petet tuha wenggah daman
- Er*wariga daman udaya citralekha dapunta waca nahan sira rama I paradah anu hinanakan
- Rika kala//rama I bagu winkas dapu tahani gusti dapu natu tuha dihulu dapu garbu wka wua
- Ma tuha saka sang er lawan dapu tiwul awatas daman wanyaga apeken daman wahang…
- Tu daman sampanna parwuwus sang majalu bsi lawan daman bangun wariga dapu taji tuha wenggah daman dahara
- Ni tuha buru daman kunja tuhalas daman wacana lawan daman wihar kalang tuha daman wanua
- Parwuwus daman lampuyang wadahuma daman waca tuha padahi si bunta lawan si karyya kulapati i
- Harinjing dapunta mandi kulapati I latateng dapu aman kulapati I bubul dapunta kurungan tpi siring anung
- Saksi daman guntar I garage daman damen nihan sira aligrama saksinira saksyakan ikana simanira mula
- Dawuhan // Kunang tinadah bhaganta I ramanta gawai sang. Aswa…cyamah waragan pitu kawenggahan inuman
- Amunuhatasamada awaknira sira kunang yan gawai .i. sabya…salwiranira // niyanta wrddhinira mu.an sang pa
- Mgat lasun deni….bhagawanta dapu landap….anta…an….
- Dapu hadyan dapu sura daman kunja panigran sang taruk ramanta ri tajam wina…sangka .i. sang arawisa
- I sangkawu I sangkara I sang……………I sangsala I sangang naha kawrddhini gawe gawe bhagawanta I
- wulanggi //o//………………………..i bagu I kukap I watu walu
- ……………….ralan tpisiringnya watek
Khazanah Islam: Masuk Daftar Nominator Warisan Budaya Tak Benda, Reog Ponorogo Segera Diakui UNESCO